ስለ ቤተክርስቲያን ስርዓት ቁ.2
"መንግሥተ ሰማያት ቀርባለችና ንስሐ ግቡ!" (ማቴ 3: 1-2)
ተከታታይ ትምህርትና ለጥያቄዎት ምላሽ ለማግኘት ቴሌግራም ግሩፓችንን ይቀላቀሉ
ስለ ቤተክርስቲያን ስርዓት ቁ.2
ተደጋግሞ የሚነሱ ጥያቄዎች
ጠያቂያችን በኋለኛው አለም እግዚአብሔር እንደ ህጉና እንደ ስርዓቱ ለኖሩት ለወዳጆቹ የሚያወርሳቸው ሰማያዊ መንግስቱን ለመውረስ ይችሉ ዘነድ በዚህ በሚያልፈው ዓለም እና በሚያልፈው ሥጋችን የእግዚአብሔርን ህግ እና ትዕዛዝ ጠብቀው መኖር ይገባናል እንጂ ሰዎች ነፍስ ይማር በማለት ስለተናገሩ ብቻ ያንድን ሰው ነፍስ ለመንግስተ ሰማይ ማብቃት አይቻልም። በእርግጥ ነፍስ ይማር የሚለው ቃል የበተክርስቲያናችን አስተምሮ የቤተክርስቲያን አባቶች ስለዚያ ስለሞተው ሰው በህይወትም ሳለ ይሁን በሞተ ጊዜ እና ከሞተም በኋላ በስሙ በእግዚአብሔር ፊት የሚያቀርቡት የማማለድ ፀሎት የሞተውን ሰው ነፍስ እንደሚያስምራት ወይም የእግዚአብሔርን መንግስት እንድትወርስ እንደሚያበቃት እናምናለን። የዚህ አይነት ስርዓተ ፀሎት ረቂቅ የሆነ አፈፃፀም ያለው ሃይማኖታዊ ቀኖና ነው። ነገር ግን ጠያቂያችን፤ የሞተው ሰው ላይ ለቅሶ ለመድረስ የመጣው ሁሉ ወይም ደግሞ የዚያን ሰው ሞት የሰማ ማንኛውም መንገደኛ ነፍስ ይማር በማለቱ የሞተውን ሰው ማፅደቅ እንደማይቻል ማወቅ አለብን። ይህንንም በሚመለከት መፅሐፍ ቅዱሳዊ መልስ ያለው ትምህርት ወደፊት በዚህ ርዕስ ትምህርት ልናስተላልፍ ስለምንችል ለጊዜው ግን ጠያቂያችን ላቀረቡት ጥያቄ ሃሳቡን በዚህ ይረዱት ዘንድ ይህን አጭር መልዕክት ልከንልዎታል
ጠያቂያችን፤ እንዳሉትም የአንድ ቀን ቁጥር የሚጀምረው ከዋዜማው ወይም ከማታው 12 ሰአት ጀምሮ እስከ የቀኑ 12 ሰዓት በድምሩ 24 ሰዓት 1 ቀን ይባላል። ይሄም ማለት ለምሳሌ የቅዳሜን 24 ሰአት የምንጀምረው ከአርብ የቀኑ 12 ሰአት በኋላ ጀምሮ እስከ ቅዳሜ የቀኑ 12 ሰአት ድረስ ነው። ይሄ 1 ቀን ይባላል። ስለዚህ ለምሳሌ የእሁድን በዓል ማክበር የምንጀምረው ከቅዳሜ 12 ሰዓት ጀምሮ ይሆናል ማለት ነው።
ስለዚህ ከዋዜማ ጀምሮ ስለመፆም እኛው ራሳችን ክርስቲያኖችም ሳንቀር ቢያንስ ከ12 ሰአት በኋላ በሚቀጥለው ፆም ለመዘጋጀት መብላት የለብንም ነገር ግን አንዳንድ ስርዓቶችን ወይም የእግዚአብሔርን ሕግጋት እየሸራረፍንም በድፍረት በሰራናቸው ቁጥርም ደጋግመን ባደረግናቸው ጊዜ በሕግ እንደተፈቀደ የምናደርጋቸው ጥፋቶች በጣም ብዙ ናቸው እንጂ በአል ለማክበርም ሆነ ለመፆም ከዋዜማው ጀምሮ ማክበር ስለሚጀመር ማለትም አንድ ቀን ሆነ የምንለው ከቀኑ በፊት ያለው ለሊት ተቆጥሮ ስለሆነ ፤ አርብ ለመፆም ከሐሙስ ቢያንስ 12 ሰዓት ጀምሮ መብላትና መጠጣት እናቆማለን ማለት አንደሆነ ሃሳቡን በዚህ የአቆጣጠር ሂደት ይረዱት ዘንድ ይህን መልእክት ልከንልዎታል።
በተጨማሪም ከዚህ በፊት ተመሳሳይ ጥያቄ ተጠይቆ የተላለፈውን ማብራሪያ ልከንሎታልና አንብበው ሃሳቡን ይረዱት።
የተጠየቀው ጥያቄ፦ ስለዚህ አርብ ማታ 12 በኋላ ማረድም መብላትም ይቻላል?
የሰጠነው መልስ ፦ አርብ የ 24 ሰአት ወይም የ 1 ቀን አፈጣጠር የሚጀምረው ከሌሊቱ ክፍለ ግዜ ጀምሮ እንደሆነ በኦሪቱ ህግ የተፃፈ ስርአት ነው። አይሁድ በስርዓታቸው ቅዳሚት ሰንበትን ለማክበር ከእለተ አርብ ከሰርክ ወይም አርብ ከ 11 ሰዓት ጀምሮ ከተቀመጡበት አይነሱም ከዘረጉ አያጥፉም የፈሰሰ አያቃኑም መንገድ አይሄዱም በአመጋገብ በኩልም ከተፈቀደው ስርአት ውስጥ አያልፉም። ምክንያቱም የቅዳሜው በአል አከባበር የሚጀምረው ከዋዜማው ጀምሮ ስለሆነ ነው። ይህ ደግሞ መፅሐፍ ቅዱስ ውስጥ በተለያዩ ቦታዎች በተለይ ሙሴ በፃፋቸው 5ቱ ብሄረ ኦሪት መፅሐፍት ተደንግጎ በተለያየ ቦታ ይገኛል። ጠያቂያችን እንዳሉት የሰው ልጅ ሲፈጠር በቀን እና በሌሊት መስራት የሚገባውን ነገር ተለይቶ ተሰጥቶታል። በቀን ለስጋውና ለነፍሱ የሚጠቅሙትን ተግባራት ሲያከናውን ይውላል። ሌሊቱን ደግሞ ወደማረፍያው ቦታ ተሰብስቦ እረፍተ ስጋ ያደርጋል። በሌሊቱ ክፍለ ግዜ ሰው ሊበሉ የሚችሉ አራዊትና አጋንንት ይሰለጥናሉ፤ ጊዜውም ጨለማ ስለሆነ እነሱም ስራቸው የጨለማ ስለሆነ ነው። ስለዚህ በብርሃን እና በቀን የሰው ልጅ ይሰራል ለስጋው የሚያስፈልገውንም ምግብ ይመገባል። ከዚህ ውጭ ሌሊት የእረፍት ጊዜ ስለሆነ የመብላት ግዜም የመጠጣት ግዜም ለሆድ የሚያስፈልግ ነገር የምናዘጋጅበት ግዜም አይደለም። በአለማችን ኅጢአት የተስፋፋበትን ዋና ምክንያት ስንመለከት የሰው ልጆች የተሰጣቸውን የብርሃን ግዜ ከመጠቀም አልፈው በጨለማ የማይገባቸውን ስራ ሲፈፅሙ መታየታቸው ነው። ለምሳሌ በአሁኑ ሰአት አለማችን የምታስተናግደው ከባድ የሚባለውን የኅጢአት ስራ በጨለማ ወይም በሌሊት የሚፈፀመውን ናይት ክለብ፣ የጭፈራ ቤት፣ በተለያየ ምክንያት የስርቆት ስራ የሚፈፅሙ፣ የሰውን ህይወት የሚያጠፉ እነዚህን የሚመስሉ ሁሉ በጨለማ የሚፈፀሙ ስለሆነ በብርሃን ለኛ ለሰው ልጅ የተፈቀደውን መፈፀም ብቻ ጠቃሚያችን ስለሆነ ቅዳሜ ለምንበላው ነገር አርብ እናርዳለን ወይም እንበላለን የሚለው ሊያስጨንቀን እንደማይችል በዚህ ማብራሪያ መረዳት ያስፈልጋል። በሌላ መልኩ በቅዱስ መፅሐፍ እንደተፃፈው ሁሉም መብል ለሆድ የተፈቀደ ቢሆንም አይጠቅምም ነገር ግን ለፆም ማድላት ከሁሉ ይጠቅማል በማለት በመልዕክቱ የፆምን ጥቅም አስተምሮናልና ለሚበላ ነገር እንቅልፍ አጥተን ከማሰብ ይልቅ የዘላለማዊ ህይወት ለምናገኝበት ለነፍሳችን ጉዳይ ጥቂት ማሰብ ከሁሉ በላይ ስለሚሻል ጠያቂያችን በዚህ መልኩ ይረዱት ዘንድ ይህን መልእክት ልከንልዎታል።
ጠያቂያችን፤ አንዲት ሴት ፅንስ በማህፀንዋ ካደረበት እለት ጀምሮ 9 ወር ከ5 ቀን የእርግዝና ጊዜ የምታሳልፍበት ወቅት ነው። በዚህ የእርግዝና ወቅት ከእርግዝና በፊት የምትሰጠውን መንፈሳዊ አገልግሎት ሙሉ በሙሉ ማከናወን አቅምዋ ስለማይፈቅድና ስለሚደክማት ፣ የተሸከመችውም ሃላፊነት ከባድ ስለሆነ ማንኛውንም መንፈሳዊ ግዴታዋን ከሌላ ጊዜ እየቀነሰች እንደምታሳልፍ ስርአተ ቤተክርስቲያን ይፈቅድላታል። በመሆኑም ስለ ጾም፣ ስለ ስግደት ፣ ስለ ፀሎት እና ቆሞ ስለ ማስቀደስ ፣ ስለ መቁረብ የምታደርገውን መንፈሳዊ ስርአት ታደርግ በነበረው መጠን ብትቀጥል በአካልዋ ላይ የሚከሰቱ የጤና ችግር ስለሚኖሩ ከዚህ አንፃር በቅርብ በመንፈሳዊ አባትነት የሚጠብቋትን የንስኀ አባት እያማከረች ከጊዜ ወደ ጊዜ አገልግሎቱ እየቀለላት እንዲሄድ ይደረጋል። ምንም እንኳን የተረጋጋ አካላዊ እንቅስቃሴዋ የበረታ ከሆነ እስከተወሰነ የፅንስ ጊዜዋ ፆምን ለተወሰነ ጊዜ እየጾመች ወደ ቤተክርስቲያን ሄዳ ቁማ መፀለይ፣ ቤተክርስቲያን መሳለም፣ ማስቀደስ ፣ መስቀል መሳለም፣ ፀበል መረጨት በአጠቃላይ እነዚህን መንፈሳዊ አገልግሎቶች እያገኘች መመለስ ትችላለች። የፅንሱ ጊዜ እየገፋ እየደከማት ሲመጣ ግን በቤትዋ ሆና ፆሙን እየቀነሰች መፆም ትችላለች፣ ያትችልበት ደረጃ ከደረሰችም ስለእርሷ መንፈሳዊ አባቷ በፆምም በፀሎትም ስለሚያስቧት እሷ ግን እንድትፆምና ሌሎቹን መንፈሳዊ አገልግሎቶች እንድትፈፅም እንደማትገደድ ቤተክርስተያን ስርዓት ያዛልና ጠያቂያችን ሃሳቡን ከዚህ አንፃር እንዲመለከቱት የህን አጭር መልዕክት ልከንልዎታል።
እርግዝና እራሱን የቻለ ልዩ እንክብካቤ እና ክብር የሚያስፈልገው የህይወት መሰረት ነው። ያረገዘች ሴት በተፈጥሮ ፀጋ ያገኘችው የእግዚአብሔር ስጦታ ቢሆንም እግዚአብሔር በአርአያውና በምሳሌው የፈጠረውን ስነፍጥረት በመሀፀንዋ 9 ወር ከ 5 ቀን ሃላፊነት ወስዳ መሀፀንዋን እንደ አለም አድርጋ በእግዚአብሔር ልዩ ጥበብ ፅንሱ ከእርሰዋ የህይወት እስትንፋስ እያገኘ የመቆየቱ ሂደት ከንስሓ ህይወት የበለጠ ፈጣሪዋን እንድታውቅ የሚያደርጋት ህይወት ስለሆነ ጠያቂያችን እንዳሉት ያረገዘች ሴት ንስሓ በመግባት መስገድም ሆነ ቅዱስ ቁርባን ለመቀበል አትችልም። በፆም ያረገዘች ሴት በቤተክርስቲያን ለፀሎት፣ ለማስቀደስ እና ቃለ እግዚአብሔርን ለመስማት ብዙ እንድትቆምም አትገደድም። ስለዚህ ከእግዚአብሔር ጉባኤ እና ከእግዚአብሔር ጸጋ እንዳትለይ ብቻ ድካመ ስጋ እስከሚሰማት ድረስ ወደ ቤተክርስቲያን በመሄድ መስቀል መሳለም፣ ፀበል መጠጣት እምነት መቀባት ትችላለች። ጤነኛው ሰው በመንፈሳዊ አገልግሎት ውስጥ ቁሞ መስማት ሲገደድ እስዋ ግን ልክ እንደታመመ ሰው ቁጭ ብላ የእግዚአብሔርን ቃል በመስማት የእርግዝና ቆይታዋን ታሳልፋለች። ያረገዘች ሴት በእርግዝና ግዜ ንስሓ መውሰድ የማትችልበት ምክንያት መስገድን፣ ለረጅም ሰዓት መፆምን፣ ቁሞ መፀለይን የሚጠይቅ መንፈሳዊ አላማ ስለሆነ እነዚህን አይነት ንስሓ እንዲቀበሉ አይደረግም። የታመሙ ሰወችም እንዲሁ። ስለዚህ ጠያቂያችን በዚህ አግባብ እንዲረዱት ይህን መልእክት ልከንልዎታል።
አጠቃላይ በአብይ ፆም ያለውን የፆሙን የሰዓት ገደብ በሚመለከት ለቀረበ ጥያቄ የተሰጠ ምላሽ። ጠያቂያችን፤ ስለሰዓቱ ገደብ ከመናገራችን በፊት ስለሚፆሙት ሰዎች መንፈሳዊ የጽናት ደረጃ ማወቅ ይገባናል። ምክንያቱም ፆሙን የሚፆሙ ሰዎች በ3 ደረጃ ከፍለን ልናያቸው እንችላለን፦
1ኛ ስርዓተ ፆምን በደንብ ያልተለማመዱና መንፈሳዊ ህይወታቸው በደንብ ያልጠነከረ ምእመናን ፆሙን በደንብ እስከሚለምዱት እስከ 6 ሰአትም እስከ 7 ሰአትም ከጾሙ እጅግ ይደነቃል፥ ወደፊትም አብዝተው ስለሚፆሙ ይህም መልካም ነው።
2ኛ ጾሙን በደንብ የለመዱና መንፈሳዊ ጽናት ያላቸው ክርስቲያኖች እስከ 9 ሰአት እስከ 11 ሰአት ቢፆሙ ዋጋቸው እጅግ እጥፍ ድርብ ይሆናል።
3ኛ የጤና ችግር ያለባቸው እና የተረዳ ልዩ ምክንያት ያላቸው ቢሆኑ ደግሞ እነሱን በፍትሐ ነገስቱ በተወሰነው መሰረት እስከ ስንት ሰአት መጾም እንዳለባቸው ንስኀ አባቶቻቸውን በማማከር የሚፈፀም ነው።
ሌላው ስለ አፇማቱ ሳምንታት በሚመለከት የመጀመሪያው የፆም ሳምንት ዘወረደ ስለሚባል ፥ ዘወረደ ማለት ደግሞ የሚቀጥለውን የፆም ጊዜ ለመፆም ራሳቸውን የሚፈትኑበት ጊዜ ስለሆነ ፤ ፆሙንም ህርቃል የተባለ የእስራኤል ንጉስ ከጠላት ለመዳን የፆመው ፆም እንደሆነ በቤተክርስቲያን ታሪክ ተፅፏል። ይህን የመጀመሪያ ሳምንት ፆም ቀድመን ራሳችንን የምናዘጋጅበት ስለሆነ ቢያንስ እስከ 7 ሰአት መፆም ያስፈልገናል። ሌላው ጌታችን የፆመው 40 ቀኑ እስከ 11 ሰአት እንድንፆም ታዘናል። የህማማቱን ሳምንት ደግሞ የክርስቶስን ህማማት ፣ መከራ የተቀበለበትን ፣ የተሰቀለበትን፣ የሞተበትን የምናስብበት ጊዜ ስለሆነ በበርካታ ክርስቲያን እስከ ምሽቱ 1 ሰአት እንዲፆም የቤተክርስቲያን ቀኖና ይፈቅዳል።
ስለዚህ ጠያቂያችን የጾሙ አፈፃፀም እጅግ ሰፊ እና ጥልቅ ቢሆንም ላቀረቡት ጥያቄ ማብራሪያ ይሆን ዘንድ ይህን ምላሽ ልከንልዎታል። በተጨመሪም ፆምን በዘልማድ ሳይሆን አስፈላጊነቱ እና ጥቅሙ ገብቶን ለመፆም እንችል ዘንድ ከዚህ በፊት ስለፆም በድምፅ ያስተላለፍነውን ትምህርት ክፍል 1 እና 2 አዳምጣችሁ እንድትረዱ በቀጣይም ያሉትን ትምህርቶች እንድትጠባበቁ እንመክራለን።
እጣን ስንገዛ ለቤተክርስቲያን አና ለቤት እንገዛለን አንዳንዴም ለቤተክርስቲያን በገዛነው ቀንሰን ቤቱን ጓሮውን እኛም እንታጠናለን አና እስከዛሬም ቤታችንን ስናጥን ቆይተናል እጣን ለቤታችን ለስራቦታችን ለግቢ ማጠን እንችላለን ወይስ አንችልም ? አንድ አባት ጉባኤ ላይ እጣን ለቤታቹ እንዳታጥኑ እባካቹ አሉ ስለዚህ አንችልም ማለት ነው ? እስከዛሬ እግዚአብሔርን አስከፍተነዋል ማለት ነው ?
መልስ፦ እጣን በብዙ መንገድ ምስጢራዊ አገልግሎት አለው። እጣንም እንደ ሃይማኖታችን ስርዓት ከተመለከትነው በዚህ ምድር ላይ በሃይማኖት እና በምግባር ስንኖር ለእግዚአብሔር ተገዚነታችንን በመግለፅ ለእውነተኛ ንጹሐ ባህሪይ የሁላችንም ፈጣሪና አምላክ ለሆነ ለልዑለ ባህሪይ ለእግዚአብሔር በአምልኮቱ ቀንተን ስንገዛለት የምናቀርበውን ምስጋና፣ ፀሎት ፣ መስዋዕት፣ መባ፣ በአጠቃላይ ለእግዚአብሔር ክብር ይገባል ብለን ባለን የልጅነት መንፈስ በእሱ ፊት የምናቀርበውን ሁሉ እግዚአብሔር ወዶ እንደተቀበለልን የምናረጋገጥ የሁሉ ነገር ማሳረጊያና ማጠቃለያ ከሆነው የቤተክርስቲያን ምስጢር አንዱ ፀሎተ እጣን ወይም ደግሞ በእጣን የምናሳርግበት ስርዓት ነው። እግዚአብሔር ያቀረብንለትን አገልግሎት ወይም መስዋዕት ወይም መታዘዝ ወይም መባ ሁሉ ወዶ ተቀብሎታል የምንለው በእጣኑ አማካኝነት የምንፈፅመው ስርዓተ አምልኮት ነው። ቅዱስ መፅሐፍ እንደሚነግረን የፀሎታችንን እና የመስዋዕታችንን አቅርቦት ወደ እግዚአብሔር በእጣኑ አማካኝነት ስናሳርገው እንደተቀበለው ያረጋግጥልናል።
ስለዚህ ጠያቂያችን ከጥያቄዎ ሃሳብ እንደተረዳነው በቤታችን ውስጥ ወይም ደግሞ በግቢያችን አካባቢ እውነተኛ በሆነ የሃይማኖት ስርዓት ከሁሉ ፈተና ለመዳን ከፈለግን እኛ ከገበያ በገንዘብ ገዝተን ያመጣነውን ዕጣን በራንሳችን ስልጣን እና ዝግጅት ማጠን ሳይሆን፥ የቤተክርስቲያን አባቶችን ወይም ስልጣነ ክህነት ያላቸውን አገልጋዮች ጠርተን እነሱ እጣኑን የሚያከብሩበትን ስርዓተ ጸሎት አድርሰው እንደ ቤተክርስቲያኑ ስርዓት በቤታችን ግቢ ያለውን ማንኛውንም ፈተና ሁሉ ለማራቅ በሚያስችል መንገድ እነሱ ፀሎተ እጣኑን ያሳርጋሉ ወይም ያጥናሉ እንጂ እኛ ራሳችን ገዝተን እንደ አምልኮ ባእድ በገል የምናጨሰው እጣን ከስርዓተ አምልኮታችን ጋር የሚሄድ ስርዓት ስላልሆነ፤ እስካሁን ድረስ እንደበጎ ነገር በማሰብ የተደረገውን ጥፋት ሳይታወቅ እና ከአባቶቻችን ሳንረዳ ያደረግነው ስለሚሆን ብዙም የሚያጨናንቅ ጥፋት አይደለም። ከዚህ ጥያቄ መልስ በኋላ ግን እኛ በማናውቀው ልዩ ልዩ ምክንያት የሚመጣውን ፈተና ለማራቅ ግቢያችንን እና ወጥተን ወርደን በድካማችን ያፈራነውን ሃብታችንን ህይወታችንን ለማስባረክ ከፈለግን ሁላችንም የሚገባንን ጥንቃቄ አድርገን በአባቶቻችን ፈቃድ ፕሮግራም አድርገን እነሱ ከእጣን ጋር የሚያሳርጉትን ጸሎት ሁሉ በመፀለይ እጣኑን ባርከውና ቀድሰው በእጣኑ ላይም ሊፀለይ የሚገባውን ፀሎተ እጣን አድርሰው እነሱ ስርዓተ ማዕጠንቱን ሊያደርሱ ይገባቸዋል እንጂ እኛ በራሳችን ልናደርገው በቤተክርስቲያናችን ቀኖና አልተፈቀደልንም። እጣኑ በቤተክርስቲያን ስርዓት በካህናት አማካኝነት ሲታጠን የሚታጠነው እጣን ጭሱ መድሃኒተ ስጋ ነፍስ ነው፣ ደዌያችንን ያርቃል፣ እርኩስ መንፈስን ያባርራል፣ መአዛው መንፈስ ቅዱስን የበለጠ እንዲያድር ያደርጋልና በዚህ ስርዓት መፈፀም እንጂ የድርሻንን አለማወቅ በድፍረት ከአባቶች የክህነት ድርሻ ጋር መጋፋት አይገባም።
ስለዚህ ጠያቂያችን እስካሁን ባለማወቅ ባደረጉት ነገር እራስዎትን ማስጨነቅ አይኖርቦትም ነገር ግን ወደፊት በዚህ ምክር አገልግሎት እነዲፈፅሙ ይህን መልዕክት ለእርስዎ እና በአጠቃላይ ለአባላቶቻችን እንዲሁም ይህን መልዕክት የተመለከታችሁ ሁሉ እንዲህ አይነት ገጠመኝ ሲሆን በዚሁ ማብራሪያ እንድትፈፅሙ አደራ እንላለን።
ለሁሉም ነገር እግዚአብሔር በቸርነቱ አይለየን